Euskal hedabideon eragina biderkatzeko aukera, eskura

(Irudia: Caja de Letras)

Herri honen burujabetzaren bidean euskarazko hedabideok misio garrantzitsua dugu: Euskal Herrian hedabide nagusi bilakatzea. Ez da erronka makala, eta kontutan hartzeko faktore ugarirekin batera, euskal hedabideon artean alferrikako konpetentzia eskemak gainditu eta lehia (informatiboa) erdarazkoei planteatzea ezinbestekoa zaigu.

Gure txikitasunetik erdal medioei banaka irabaztea oso zaila da, ia ezinezkoa. Ez behintzat gaur egungo egoeran. Egitura enpresarial erraldoiak dauzkate, inbertsore pribatuak, publizitate instituzional bidez erakundeek euskarazkooi baino ehunka milaka euro gehiago ematen dizkiete, eta beren berri agentziekin, hedabide taldeekin eta interes politikoekin, sare gisa funtzionatzen dute. Hedabide hauek rol garrantzitsua betetzen dute egungo panorama politikoan, eta euskarazkook gure artean ez bezala, asko elikatzen dira beren artean. Batek albiste bat ematen du, besteak oihartzun egiten dio, hirugarrenak tertuliarako gai gisa hautatzen du, laugarrenak bertako parte-hartzaile batek esan duena albiste bilakatzen du… Beren logika eta terminologia propioekin, euskal herritarron agenda informatiboa eta egitura mentalak markatzen dituzte etengabe. Halere, hedabide hegemonikoen sinesgarritasun krisia orain arte bazterrean egondako askorentzat aukera gisa uler dezakegu, baita hizkuntza komunitate gisa ere.

Euskarazko hedabideok elkarlanerako pausoak ematen ari gara, Hekimen elkartearen sorrera kasu. Hala ere, oraindik ere batzuetan sumatzen den elkarren arteko lehiaren ikuspegia gainditu eta jada lanean ari den euskal hedabide sistema sare moduan ikusten badugu, indar handia hartzen du denak. Denetarik dugu: telebistak, irratiak, egunkari nazional eta lokalak, aldizkari orokor eta espezializatuak, medio digitalak… Zenbait gertaera puntualetan, hedabideok elkarlanean lan egin izan dugu eta argi geratu da ustez nagusi diren horiek gainditzeko gai garela.

Norabide honetan, guztion egoera indartzeko tresna dira Creative Commons lizentziak. Egun lizentzia libreekin ari gara edukiak sortzen ia euskarazko hedabide guztiak –zein eta publikoak izan ezik!–. Egongo al da munduan hiztun komunitaterik hedabide gehienak lizentzia libreekin lanean dituenik? Ez al da harro egoteko modukoa?

Kultura librearen filosofia barneratzea estrategikoa da hizkuntz komunitate txikiontzat (ARGIAn adibidez, urte eta erdiko prozesua egin genuen 2011n gure edukien lizentziak aldatzea earbaki aurretik, denok ongi ulertzeko zein zen ematera genuen pausoa). Komunikabide sare oparoa daukagu elkarren edukiak hartu eta zabalduz, baliabide faltagatik jorratzera iristen ez garen informazioak ondokoarenetik osatu, eta bakoitzak bere komunitateari geroz eta produktu hobeak eskaintzeko moduan. Eta gainera, beste hizkuntzetan dituzten berri agentzia zentralizaturik gabe. Nodo deszentralizatuak bezala jokatuz, norberaren artikuluen zabalkundeagatik poztuz, euskaraz bizitzea interesgarriagoa eta gozagarriagoa egiten dugu. Eman, hartu eta aitortu. Elkarren arteko lehiak eta norberaren webgunera bisitak erakartzeko joera erlatibizatuz, balia ditzagun kultura libreak ematen dituen aukerak. Komunitateak saritzen ditu praktika zuzenak. Balia ditzagun CC lizentziak gehiago, eta hobeto.