blogak

Begizta

Gizakia: bizitza desagerrarazteko makina

50 urte baino gutxiagoan, Lurraren historia luzean begi-kliskada batean, planetako animalia ornodunen kopurua –gizakiak izan ezik– %69 jaitsi da batez beste, WWF gobernuz kanpoko erakunde ezagunak argitaratu berri duen ikerketaren arabera. Hau da, arrain, ugaztun, narrasti, anfibio eta hegaztien bi heren gutxiago dago munduan gaur egun. Era berean, kontuan hartu behar da 1970ean 3.692 milioi gizaki zeudela munduan, eta egun bikoitza baino gehiago garela, laster 8.000 milioi baino gehiago. Lehen begiratuan ekuazioak nahiko erraza dirudi: gero eta gizaki gehiago, orduan eta animalia bizidun gutxiago.

Txosten horretan, 1970etik 2018ra bitartean mundu osoan zehar 5.230 espezieren 31.821 populazioren bilakaera aztertu dute. Ikerketa handia da, baina lagin txiki bat baino ez da, biodibertsitatearen multzo zabalean. Bizitza azkar galtzen ari da Lurreko leku guztietan. Kontinenterik ez da hondamen horretatik libro denik, baina badira bereziki kalteturik dauden guneak. Txostenak nabarmendu du Latinoamerikan eta Kariben gertatutakoa: aztertutako ornodunen populazioen murrizketa %94koa izan da. Halaber, adierazi dute ur gezako populazioek izan dutela jaitsiera orokor handiena mundu osoan (%83). Itsasoen kasuan azpimarratu dute planetako koralen erdia galdu egin dela, eta horrek eragin negatiboa izan duela bizitzan; izan ere, koralek itsas espezie guztien laurdena hartzen dute barnean. Aldi berean, marrazo eta manta-arrainen 31 espezieetatik 18ren ugaritasuna %71 murriztu da azken 50 urteetan. Datu berri hauek bat datoz 2019ko maiatzean Nazio Batuen Erakundeak berak ohartarazi zuenarekin: “Milioi bat espezie desagertzeko zorian daude gizakien jardunaren ondorioz”.

WWFren txostenak dio animalien populazioa murrizteko arrazoi nagusiak ondokoak direla: habitataren degradazioa eta galera, espezieen gehiegizko ustiapena, espezie inbaditzaileak, kutsadura, klima-aldaketa eta gaixotasunak. Gobernuz kanpoko erakunde berak ohartarazi du “planeta-larrialdia” bizi dugula, eta egoera iraultzeko premiazkoak direla “gobernuen, enpresen eta gizabanakoen ekintza eraldatzaileak”; eta arduradun politikoei eskatu die ekonomia sistemak aldaraztea, “baliabide naturalak behar bezala balora daitezen”. Gobernukoak ez diren baina botere guneekin oso lotuta dauden erakunde mota horiekin gertatu ohi denez – egin kontu, 2012ra arte elefante eta hartz ehiztari Juan Carlos I zen Espainiako Estatuko WWFren ohorezko lehendakari sortzailea–, testuaren idazketan parte hartu duten 89 egileek ez dituzte sistema politiko eta ekonomikoa iraunarazten duten gobernuak kritikatzen, eta beste hitz mota batzuk erabili behar dituzte egiari iskin egiteko: kapitalismoak hil egiten du. Kapitalismo globalak sustatzen duen bizimodu indibidualista ezin da gure etorkizunaren parte izan,  konbentzimendu politikoez gain, biziraupen hutsagatik.

The post Gizakia: bizitza desagerrarazteko makina appeared first on Begizta.

jatorrizkoa ikusi

2013-2024
Blogetan! Blog izarren bila

AZKUE FUNDAZIOA
Agoitz plaza 1, 48015 Bilbo, Bizkaia
Tel. 94 402 80 81 - Faxa. 94 405 24 07